Кыргызстандын финансы рыногунда санариптик технологиялардын өнүгүшү менен бирге микрофинансылык компаниялар дагы жаңы деңгээлге чыгууда. ОАО «АБН Микрофинансылык Компаниясы» (мындан ары – ABN МФК) ушундай алдыңкы уюмдардын бири болуп саналат. Ал 1998-жылы кредиттик союз катары негизделип, 2014-жылы ачык акционердик коомго айланган. ABN МФК Кыргызстандагы керектөө, бизнес жана айыл чарба багытындагы микронасыялардын кеңири спектрин сунуштайт. Бул макалада биз финансылык эксперт катары ABN МФКнын кызматтарын, шарттарын жана кардарлар үчүн анын рыногундагы ордун карап чыгабыз.
Компанияга сереп салуу
ABN МФК Кыргыз Республикасынын Талас облусунун Кызыл-Адыр айылында 1998-жылдын 28-октябрында «АБН Кредиттик Союзу» катары негизделген. 2014-жылдын 31-январында ал ОАО «АБН Микрофинансылык Компаниясы» болуп өзгөртүлүп, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын №007 лицензиясын алган (2016-жылдын 8-июнунда кайра берилген), бул ага улуттук валютада камсыздалган жана камсыздалбаган микронасыяларды, ошондой эле факторинг кызматтарын көрсөтүүгө укук берет.
2022-жылы Шри-Ланкалык LOLC Group компаниясы ABN МФКнын контролдук пакетин сатып алган, ал эми калган үлүштөр жергиликтүү негиздөөчүлөргө жана институционалдык инвесторлорго таандык. Компаниянын бизнес модели негизинен банк кызматтарына жеткиликтүүлүгү чектелген шаардык жана айылдык калкты тейлөөгө багытталган. ABN МФК керектөө, чакан бизнес жана айыл чарба сегменттеринде ар түрдүү насыяларды сунуштайт.
ABN24 мобилдик тиркемеси жана веб-порталы аркылуу санариптик биринчи стратегияны карманып, ошол эле учурда өлкө боюнча 10дон ашык филиалдык тармагы менен өз ишмердүүлүгүн жүргүзөт. Башкармалыктын төрагасы Улан Болотович Кожомуратов компаниянын жетекчилигиндеги негизги фигуралардын бири болуп саналат.
Финансылык кызматтар жана шарттар
ABN МФК кардарлардын ар кандай муктаждыктарын канааттандыруу үчүн бир нече насыя өнүмдөрүн сунуштайт:
- ABN Керектөө насыясы: Билим алууга, үй оңдоого, автоунаа сатып алууга берилет.
- ABN Автоунаа насыясы: Жаңы же колдонулган автоунааларды сатып алууга арналган.
- ABN Бизнес насыясы: Чакан жана орто ишканаларды (ЧОИ) колдоо үчүн мөөнөттүү насыялар.
- ABN Агро насыясы: Айыл чарба тармагындагы ишкерлерге арналган.
- Тезакча Мобилдик насыя: Ыкчам санариптик микронасыя, 15 000 сомго чейин.
- Тезбуюм насыясы: Ыкчам керектөө насыясы, 100 000 сомго чейин.
Насыя суммалары жана мөөнөттөрү
Насыя суммалары абдан кенен диапазондо сунушталат:
- Минималдуу сумма: 5 000 сом (Тезакча Мобилдик насыясы үчүн).
- Максималдуу сумма:
- 2 500 000 сом (ABN Керектөө насыясы)
- 5 000 000 сом (ABN Бизнес жана ABN Агро насыялары)
- 1 500 000 сом (ABN Автоунаа насыясы)
Насыя мөөнөттөрү 1 айдан 84 айга чейин созулушу мүмкүн. Санариптик микронасыялар үчүн мөөнөт 15-90 күндү түзөт. Төлөмдөр адатта ай сайын жүргүзүлөт, ал эми кээ бир бизнес жана агро өнүмдөрү үчүн башка төлөм графиктер да каралышы мүмкүн.
Пайыздык чендер жана комиссиялар
Номиналдык жылдык пайыздык чендер керектөө насыялары үчүн 28.0%дан башталат, ал эми тез насыялар үчүн 33.0%га чейин жетиши мүмкүн. Насыя алуучулар үчүн эң маанилүү көрсөткүч болгон эффективдүү пайыздык чен (ЭПЧ) керектөө насыялары үчүн 36.08%дан башталат. Бул көрсөткүч насыянын чыныгы баасын чагылдырат жана бардык кошумча төлөмдөрдү камтыйт.
Кошумча төлөмдөр төмөнкүлөрдү камтышы мүмкүн:
- Насыя берүү/процесстөө үчүн комиссия: Насыянын берилген суммасынын 1%дан 3%га чейин (өнүмгө жараша өзгөрөт).
- Камсыздандыруу: Бир жолку төлөм 1.5%га чейин (керектөө насыялары үчүн).
- Мөөнөтүнөн өткөндүгү үчүн айып: Мөөнөтүнөн өткөн ар бир күн үчүн 0.05%дан 0.1%га чейин (так маалыматты компаниядан тактоо сунушталат).
Камсыздоо талаптары 300 000 сомго чейинки насыялар үчүн камсыздалбаган, ал эми андан чоң суммалар үчүн кыймылсыз мүлк, автоунаа же корпоративдик кепилдик талап кылынышы мүмкүн.
Ишмердүүлүгү жана технологиясы
ABN МФК кардарларга ыңгайлуулук түзүү үчүн бир нече арыз берүү каналдарын сунуштайт:
- Мобилдик тиркеме ABN24: iOS жана Android платформаларында жеткиликтүү, Google Play'де 4.2 баллга ээ. Насыя калькулятору, документ жүктөө, электрондук кол коюу функциялары бар.
- Веб-портал: abn.kg сайты аркылуу онлайн арыз берүү жана алдын ала жактыруу мүмкүнчүлүгү.
- Филиалдар тармагы: Өлкө боюнча 10дон ашык кеңсе.
Кардарларды идентификациялоо (KYC) жана каттоонун санариптик системалары колдонулат, анын ичинде «Түндүк» улуттук реестри аркылуу идентификация. Насыя алуу үчүн паспорт, акыркы 3 ай үчүн эмгек акы жөнүндө маалымкат жана 50 000 сомдон жогору насыялар үчүн жубайынын макулдугу талап кылынат.
Компания кредиттик скоринг үчүн BIK маалыматтарын, транзакция тарыхын жана мобилдик акча агымдарын камтыган өзүнүн баалоо системасын колдонот. 500 000 сомдон жогору насыялар үчүн кол менен карап чыгуу процесси жүргүзүлөт. Насыялар банк которуулары, мобилдик капчыктар (MegaCom, O!, Beeline) же филиалдарда накталай акча түрүндө берилет.
ABN24 мобилдик тиркемеси 50 000ден ашуун жүктөмөлөргө ээ, бул кардарларга тез микронасыяларды алууга, документтерди жүктөөгө жана насыя портфелин башкарууга мүмкүндүк берет. Компания Facebook, Telegram жана Instagram социалдык тармактарында активдүү иш алып барат, бул кардарлар менен байланыш түзүүнүн жана колдоо көрсөтүүнүн ыңгайлуу жолу.
ABN МФК Бишкек, Ош, Жалал-Абад, Каракол жана башка 6 облустук борборлордо филиалдарына ээ. Ошондой эле айыл жерлеринде санариптик насыяларды жеңилдетүү үчүн агенттик тармагы иштейт. Учурда 7 000ден ашуун активдүү насыя алуучулары бар, алардын 60% шаардык, 40% айылдык жашоочулар, ал эми 55%ын аялдар түзөт.
Жөнгө салуу жана шайкештик
ABN МФК Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тарабынан «Микрофинансылык уюмдар жөнүндө» мыйзамга ылайык лицензияланган (КРУБдун №007 лицензиясы). Компания КРУБдун пруденциалдык нормаларына, мезгил-мезгили менен текшерүүлөрүнө жана кварталдык финансылык отчеттуулукка баш ийет. Акыркы 5 жыл ичинде КРУБ тарабынан эч кандай айып пул же башка чаралар колдонулган эмес, бул компаниянын жөнгө салуу талаптарын сактаарын көрсөтүп турат.
Кардарларды коргоо максатында, ABN МФК ЭПЧ, комиссиялар жана мөөнөтүнөн мурда төлөө мүмкүнчүлүктөрү жөнүндө ачык маалымат берет. Ошондой эле кардарлардын даттанууларын кароо үчүн ички бөлүмү бар, ал эми талаштуу маселелер КРУБга чейин жеткирилиши мүмкүн.
Рыноктогу орду жана атаандаштары
ABN МФК Кыргызстандагы насыя портфели боюнча алдыңкы 5 микрофинансылык уюмдун катарына кирет (2019-жылдын аягында банк системасындагы микронасыялардын 10.3%ын түзгөн). Негизги атаандаштары катары «Бай-Түшүм» банкы, «Компаньон» банкы, FINCA Кыргызстан жана «Ургенч МФК» сыяктуу ири финансы институттарын атаса болот.
Компаниянын атаандаштарынан айырмалоочу негизги өзгөчөлүгү – бул анын кеңири санариптик каналдар топтому. Ал санариптик микронасыяларды толугу менен ишке киргизген алгачкы компаниялардын бири болгон. 2020-жылдын январынан бери Кыргыз Фонддук Биржасынын (КФБ) «B» категориясында листингде турушу анын ачыктыгын жана капиталга жеткиликтүүлүгүн жогорулатат.
ABN МФК 2023-жылдан бери КФБда жалпысынан 315 миллион сомдук облигацияларды чыгарган, анын 40 миллион сомдук траншы 2025-жылы технологиялык жаңылоого багытталат. Компания түштүк аймактарда филиалдар тармагын кеңейтүүнү жана 2026-жылы ЧОИ үчүн финтех платформасын ишке киргизүүнү пландаштырууда. Акционер болгон LOLC Group капиталды жана тобокелдиктерди башкаруу боюнча тажрыйбаны камсыздайт. Ошондой эле MegaCom жана Beeline сыяктуу телекоммуникация компаниялары менен санариптик насыялоо үчүн интеграцияланган өнөктөштүктөрү бар.
Кардарлардын тажрыйбасы
Колдонуучулардын сын-пикирлери ABN МФКнын кызматтарына болгон кызыгууну көрсөтөт. ABN24 мобилдик тиркемеси Google Play'де 12 000ден ашуун сын-пикирдин негизинде 4.2 баллга ээ. Колдонуучулар насыянын тез берилишин жана ыңгайлуу интерфейсти жогору баалашат. Бирок, кээде мобилдик тиркеме аркылуу төлөмдөрдү чегерүү жөнүндө эскертмелердин кечигиши жана санариптик микронасыялардын жогорку ЭПЧ боюнча даттануулар да кездешет.
Кардарларды тейлөө кызматы 24/7 режиминде иштейт, телефон аркылуу жана тиркемедеги чат аркылуу жеткиликтүү. Биринчи жооп берүү убактысы орточо 2 саатты түзөт. Ийгиликтүү окуялардын бири катары Ысык-Көл облусундагы аял ишкерлер ABN Агро насыяларынын жардамы менен сүт өндүрүү иштерин кеңейткен учурду белгилөөгө болот.
Потенциалдуу насыя алуучулар үчүн практикалык кеңештер
ABN МФКнын кызматтарын пайдаланууну пландаштырган ар бир адам төмөнкү кеңештерге көңүл буруусу зарыл:
- Шарттарды кылдат изилдеңиз: Насыя алуудан мурун пайыздык чендерди, комиссияларды жана ЭПЧди толук түшүнүңүз. Ар бир насыя өнүмүнүн өзүнүн өзгөчөлүктөрү бар.
- Төлөө мүмкүнчүлүгүңүздү баалаңыз: Насыяны өз убагында төлөө мүмкүнчүлүгүңүздү реалдуу баалап, финансылык оорчулукка кабылбоо үчүн жоопкерчиликтүү чечим кабыл алыңыз.
- Мобилдик тиркемени колдонуңуз: ABN24 тиркемеси насыя алуу жана башкаруу үчүн абдан ыңгайлуу. Бирок, татаал же түшүнүксүз маселелер жаралса, компаниянын филиалдарына кайрылуудан тартынбаңыз.
- Күрөө талаптарын эске алыңыз: Эгер чоң суммадагы насыя алып жатсаңыз, күрөөгө коюу талаптарын жана анын тобокелдиктерин жакшылап изилдеңиз.
- Атаандаштар менен салыштырыңыз: ABN МФКнын кызматтарын Кыргызстандагы башка микрофинансылык уюмдардын жана банктардын сунуштары менен салыштырып көрүңүз. Бул сизге эң ыңгайлуу шарттарды тандоого жардам берет.
- Суроолорду бериңиз: Эгерде насыя шарттарына же кандайдыр бир пунктка байланыштуу суроолоруңуз болсо, кардарларды тейлөө кызматына кайрылыңыз же филиалдардан так маалымат алыңыз.
ABN МФК – Кыргызстандын финансы рыногунда туруктуу ордун ээлеген, санариптик технологияларды активдүү колдонгон жана кардарларга ар түрдүү кызматтарды сунуштаган ишенимдүү өнөктөш. Бирок, ар кандай финансылык чечимдерди кабыл алууда кылдаттык жана жоопкерчилик талап кылынарын унутпаңыз.
