ELDIK

Кыргызстандын каржы рыногунда санариптик трансформация тездеп, ар кандай каржы институттары калкка жана бизнестин өкүлдөрүнө ыңгайлуу, заманбап кызматтарды сунуштоодо. Бул контекстте, 2024-жылы май айында РСК Банктан Элдик Банк болуп кайра түзүлгөн мамлекеттик коммерциялык банк өзгөчө орунду ээлейт. Өлкөнүн экинчи ири банкы катары, ал активдеринин көлөмү боюнча рыноктун 16% ээлеп, чакан жана орто бизнести, ошондой эле чекене кардарларды тейлейт. Бул макалада биз Элдик Банктын сунуштаган кызматтарын, анын өзгөчөлүктөрүн жана потенциалдуу карыз алуучулар үчүн пайдалуу кеңештерди кенен карап чыгабыз.

Компанияга жалпы сереп жана Кыргызстандагы тарыхы

Элдик Банк Ачык Акционердик Коому 1996-жылы "Касса жана Сактык компаниясы" ААК катары негизделген. 2008-жылы сентябрда РСК Банк ААК деп аталып, ал эми 2024-жылдын 31-майында Кыргыз Республикасынын Президентинин жарлыгы менен расмий түрдө Элдик Банк ААК болуп өзгөртүлгөн. Бул өзгөрүү банктын "элдик банкка" айлануу стратегиясы менен байланыштуу, ал өзгөчө калктын муктаждыктарын канааттандырууга багытталган.

Банктын уставдык капиталы 2025-жылдын ортосуна карата 76.33 миллиард сомду түзөт жана ал 100% мамлекеттин менчигинде. Бул анын туруктуулугун жана ишенимдүүлүгүн кепилдейт. Элдик Банк чекене насыялоо, чакан жана орто бизнести каржылоо, лизинг, депозиттер, төлөм которуулар жана санариптик платформалар аркылуу ар тараптуу кызматтарды көрсөтөт. Анын негизги максаттуу аудиториясы - бул банк кызматтарына жетүүсү кыйын болгон калктын катмарлары (анын ичинде аз камсыз болгондор, айыл тургундары), ошондой эле агро-өнөр жай кластерлери, сүт, эт жана балык өстүрүү тармагындагы чакан жана орто ишканалар.

Элдик Банктын насыя өнүмдөрү жана шарттары

Элдик Банк кардарларынын ар кандай муктаждыктарын канааттандыруу үчүн бир катар насыя өнүмдөрүн сунуштайт. Бул өнүмдөр жеке адамдар үчүн да, ишкерлер үчүн да иштелип чыккан.

Чекене жана керектөө насыялары

• Экспресс насыя: 250 000 сомго чейинки сумма, 21% жылдык чен менен 24 айга чейин берилет. Минималдуу документтер жана күрөө талап кылынбайт.
• Керектөө насыясы: 250 000 сомдон баштап, 18% жылдык чен менен 60 айга чейинки мөөнөткө. Стандарттык комиссиялар алынат, күрөөсүз.
• Ипотекалык насыя ("ГИК"): 500 000 сомдон баштап, 16% дан жогору жылдык чен менен 10 жылга чейин. Бир жолку комиссия 1%, күрөө катары мүлк талап кылынат.
• Автонасыя: 4 000 000 сомго чейин, 21% дан жогору жылдык чен менен 60 айга чейин. Күрөө катары унаа өзү кызмат кылат, комиссия 1.5%.
• Газдаштырууну каржылоо: 150 000 сомго чейин, 18% жылдык чен менен 24 айга чейин. Насыянын суммасына жараша күрөө талап кылынышы мүмкүн. 3% менен субсидияланган варианттары да бар.
• Кредиттик карта: Сом валютасында, 36 айга чейинки мөөнөткө. Айлык чен 0.0767% (~9% жылдык). Жылдык тейлөө үчүн комиссия алынат, күрөөсүз.
• Ислам лизинги (Ижара MB Business): Ислам принциптерине ылайык, актив лизинг структурасы аркылуу күрөө катары кызмат кылат.

Чакан жана орто бизнести каржылоо

• Экспресс бизнес: 250 000 сомго чейинки сумма, күрөөсүз.
• Бизнес насыялар (улуттук валютада): 100 000 сомдон баштап, 18% жылдык чен менен 3 жылга чейин. Стандарттык күрөө жана/же кепилдик талап кылынат.
• Кластердик өнүгүү (сүт, форель, эт): 1 000 000 АКШ долларына чейинки сумманын сомундагы эквиваленти, 5-9% жылдык чен менен 7 жылга чейин. Талаага жараша атайын күрөө, 6 айга чейин жеңилдетилген мезгил каралган.
• Агронасыя жана Айыл чарба-13 субсидиясы: 50 000 сомдон баштап, 10% (субсидияланган) жылдык чен менен 3 жылга чейин. Каржы министрлиги менен келишимдердин негизинде берилет.

Жогоруда көрсөтүлгөн чендер жана суммалар 2024-жылдын декабрь айына карата Элдик Банктын сайтындагы маалыматтарга ылайык берилген. Жылдык эффективдүү пайыздык чендерге насыяны берүү жана тейлөө үчүн комиссиялар (адатта 1-2%) жана просрочка үчүн айыптар (айына мөөнөтү өткөн сумманын 5% чейин) кирет.

Насыя алуу процесси, мобилдик колдонмо жана рыноктогу абал

Насыя алуу процесси жана талаптар

Элдик Банк кардарлар үчүн насыя алуу процессин мүмкүн болушунча жөнөкөйлөтүүгө аракет кылат. Насыяга арызды банктын 52 филиалында, 41 туруктуу жана 32 мобилдик тейлөө пунктунда, ошондой эле "ELDIK" мобилдик колдонмосу же интернет-банкинг аркылуу берсе болот. Идентификациялоо үчүн улуттук паспорт, коммуналдык төлөмдөрдүн квитанциялары жана кирешени тастыктаган документтер талап кылынат. Санариптик платформа аркылуу электрондук кол тамга менен онлайн арыз берүү мүмкүнчүлүгү да бар.

Банк насыялык тобокелдиктерди баалоо үчүн өзүнүн кредиттик скоринг моделин колдонот. Бул модель кредиттик бюронун маалыматтарын, транзакция тарыхын, ошондой эле айылдык кардарлар үчүн расмий эмес маалыматтарды айкалыштырат. Жогорку суммадагы насыялар үчүн кол менен карап чыгуу процесси да колдонулат. Насыя бекитилгенден кийин, каражаттар банктык которуу, мобилдик капчыктар аркылуу же филиалдардан накталай түрдө берилет. Төлөмдөрдү автоматтык түрдө эсептен чегерүү, касса аркылуу, мобилдик колдонмо аркылуу же өнөктөш соода түйүндөрү аркылуу жүргүзүүгө болот.

Мобилдик колдонмонун өзгөчөлүктөрү жана колдонуучу тажрыйбасы

Элдик Банктын "ELDIK" мобилдик колдонмосу (Android 4.1+ жана iOS үчүн жеткиликтүү, 100 миңден ашуун жүктөлгөн) тез төлөмдөрдү жүргүзүү, насыяга арыз берүү, коммуналдык кызматтарды төлөө, мамлекеттик кызматтарга жетүү, насыяларды төлөө жана QR-кызматтары сыяктуу функцияларды сунуштайт. 2025-жылдын март айына карата Google Play'де анын рейтинги 4.2 жылдызды түзөт. Колдонуучулар, негизинен, эсеп ачуунун жеңилдигин жана насыялардын тез берилишин жогору баалашат. Бирок, кээде насыя каражаттарын чегерүүдө кечигүүлөр жана колдонмодогу техникалык мүчүлүштүктөр тууралуу арыздар да кездешет.

Ишкерлер үчүн банк "Ishker24" деп аталган өзүнчө колдонмону иштеп чыккан, ал онлайн бизнес каттоо, салык отчетторун тапшыруу жана төлөмдөрдү жүргүзүү мүмкүнчүлүгүн берет. 2024-жылдын март айынан бери бул колдонмо 20 000ден ашуун жолу жүктөлгөн.

Регулятордук статусу жана рыноктогу орду

Элдик Банк Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тарабынан 2007-жылдын декабрынан бери толук кандуу банктык лицензияга ээ. Лицензия 2024-жылдын 5-июнунда аты өзгөргөнүнө байланыштуу жаңыланган. Банк Улуттук банктын капиталдын жетиштүүлүгү, камдарды түзүү, акчаны адалдоого каршы күрөшүү жана керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо боюнча эрежелерине ылайык көзөмөлдөнөт. Fitch эл аралык рейтинг агенттиги 2025-жылдын июнь айында банктын рейтингин «B» деңгээлине чейин жогорулатып, анын туруктуу келечегин жана мамлекеттик колдоосун белгилеген.

2025-жылдын 1-чейрегинин аягына карата Элдик Банк банк секторунун активдеринин 16% ээлеп, активдеринин жана насыя портфелинин көлөмү боюнча алдыңкы үч банктын катарына кирет. Анын негизги атаандаштары: Кыргыз Инвестициялык-Кредит Банкы, Оптима Банк жана Компаньон Банкы. Элдик Банк мамлекеттик колдоосу, айыл жергесиндеги кеңири тармагы, социалдык программаларды каржылоосу жана санариптик кызматтары менен айырмаланат.

Потенциалдуу карыз алуучулар үчүн практикалык кеңештер

Элдик Банктан насыя алууну пландаштырган ар бир адам төмөнкү кеңештерге көңүл бурушу керек:

• Шарттарды кылдат изилдеңиз: Ар бир насыя өнүмүнүн пайыздык чендерин, комиссияларын (анын ичинде жылдык эффективдүү пайыздык ченди - ЖЭПЧ), мөөнөттөрүн жана күрөө талаптарын кылдат окуп чыгыңыз. Кичинекей комиссиялар да жалпы сумманы көбөйтүп жибериши мүмкүн.
• Өзүңүздүн төлөө мүмкүнчүлүгүңүздү баалаңыз: Насыя алуудан мурун, ай сайынкы төлөмдөр кирешеңизге канчалык оор болорун так аныктаңыз. Ашыкча карыздан алыс болуңуз.
• Документтерди даярдаңыз: Насыя алуу процессин тездетүү үчүн, паспорт, кирешени тастыктаган документтер, ошондой эле күрөөгө коюлуучу мүлккө байланыштуу документтерди алдын ала даярдап алыңыз.
• Мобилдик колдонмону колдонуңуз: "ELDIK" мобилдик колдонмосу аркылуу арыз берүү же төлөмдөрдү жүргүзүү убактыңызды үнөмдөйт. Анын бардык функцияларын изилдеңиз.
• Башка банктардын сунуштарын салыштырыңыз: Элдик Банктын сунуштарын башка коммерциялык банктардын жана микрофинансылык уюмдардын сунуштары менен салыштырып көрүү акылдуулукка жатат. Бул сизге эң ыңгайлуу шарттарды табууга жардам берет.
• Субсидияланган программаларды карап көрүңүз: Эгерде сиз агро-сектордо иштесеңиз же газга туташууну пландаштырсаңыз, мамлекет тарабынан субсидияланган жеңилдетилген насыя программаларына көңүл буруңуз, анткени алардын чендери кыйла төмөн болушу мүмкүн.

Жыйынтыктап айтканда, Элдик Банк Кыргызстандын каржы рыногунда маанилүү орунду ээлеген, мамлекеттик колдоосу бар, санариптик технологияларды активдүү колдонуп жаткан ишенимдүү өнөктөш. Анын ар тараптуу насыя өнүмдөрү жана кеңири тармагы калктын жана ишкерлердин ар кандай муктаждыктарын канааттандырууга багытталган.